Een mens werkt het best als deze niet wordt gestoord tijdens zijn werkzaamheden. Er moeten taken worden verricht zoals schoonmaken en verzorging van de ouderen, maar ook administratieve taken zoals patiëntendossiers bijwerken en boekhouding. Dit zijn vooral de structurele werkzaamheden.

Maar in de zorg heb je ook veel niet-structurele werkzaamheden. De mensen die daar wonen zijn hulpbehoevend, en vragen veel dingen om even tussendoor te doen. Volgens het personeel van Woon-zorgcentrum Molenschot in Soest komen deze tussendoor vragen te vaak voor op een dag.

Het is erg lastig om structurele werkzaamheden in te delen en te verrichten als er veel niet-structurele werkzaamheden bij komen. Het personeel wil zich af en toe kunnen afzonderen voor bepaalde werkzaamheden, en voor pauzes. Maar door een tekort aan personeel is volledig afzonderen niet haalbaar.

Wat is hier dus belangrijker?
Privacy van het personeel, of de hulpbehoevendheid van de bewoner? En hoe los je dit (bouwkundig/ruimtelijk) op?

Zelfstandigheid vs efficiëntie & veiligheid
Dit probleem is op te lossen met behulp van domotica. Door camera’s en sensoren in de woning te plaatsen kunnen de bewoners in de gaten worden gehouden. Hierdoor zal bij de bewoner minder het gevoel worden gewekt dat deze in de gaten wordt gehouden, waardoor het gevoel van zelfstandigheid groeit.

Individualiteit vs groepen
Een mens wil als individu behandeld worden. Dit kan worden gerealiseerd door er geen groot log gebouw vol voorzieningen en ouderen van te maken en het een woon-zorgcentrum te noemen, of nog erger; een bejaardentehuis. De ontwerp oplossing zit hem dan ook in schaalverkleining.

Interactie vs verzorging
Ouderen vinden het fijn een bekend gezicht te zien, zeker als ze aan het dementeren zijn. Dit is op verschillende manieren mogelijk. Als ontwerp oplossing is het op te lossen door bijvoorbeeld woonunits zo te plaatsten dat er snel interactie is tussen de bewoners zodra ze de deur verlaten.
Als domotica-oplossing kan er een systeem van bijvoorbeeld Ipads worden toegepast, waarop videogesprekken kunnen plaatsvinden tussen werknemers, bewoners en familie.

Levensritme vs rooster
Ontwerptechnisch is dit op te lossen door de indeling van de woning zo te maken dat deze makkelijk aangepast kan worden naar hoe de bewoner er zijn ritme in kwijt kan.

Erop uit kunnen vs een plek met toezicht
Door het gebouw zo te ontwerpen dat de ouderen af en toe naar buiten moeten om bij bepaalde voorzieningen te komen hebben ze een gevoel van vrijheid en zelfstandigheid. Dit idee moet natuurlijk wel in zo’n mate worden uitgevoerd dat het geen last wordt om naar buiten te moeten.

Aan de hand van ontwikkelingen is voorspeld dat anno 2025 ongeveer 5% van de Nederlandse bevolking zal lijden aan zwaarlijvigheid (bron: Diagnose 2025). Door deze ontwikkeling moeten bijvoorbeeld bodyscan apparaten worden aangepast naar grotere maten.

In de bouw kunnen we ook rekening houden met deze ontwikkeling door kozijnmaten, hallen en ruimtes breder te maken. De vraag is: moeten we dit wel doen?